In 2005 werd bekend gemaakt dat tijdens de Maskerade verwacht werd van de Klaassielopers, gemaskerd deel te nemen aan het stille protest tegen plaatselijke misstanden. Men ging zelfs zover dat men stelde dat: “Door middel van sandwichborden en spandoeken kan men zijn of haar mening geven, kritiek uiten en tips geven aan de Brielse gemeenteraad die dan op het bordes staat. Het is verplicht om verkleed en gemaskerd te komen en praten is niet toegestaan!’’
Dat verplicht dragen van een masker is natuurlijk waanzin. Je kan je ook schminken. En wat dan nog als iemand met zijn eigen smoelebakkes de straat op wil gaan? Op foto’s uit het verleden is duidelijk te zien hoe men in vroegere jaren altijd de straat op ging om Maskerade te vieren. Het gaat daarbij maar om één ding: Lol trappen en je helemaal uitleven op een manier die de Klaassieloper geheel zelf mag invullen. De nadruk werd plotseling helemaal gelegd op het protesteren, wat nooit het uitgangspunt is geweest. Wel werd er altijd 'De draak gestoken' met plaatselijke of landelijke gebeurtenissen.
Elke Klaassieloper die deze traditie vanuit zijn jeugd heeft meegekregen en heeft beleefd zal direct zeggen dat door die benadering het Brielse volksfeest een heel andere uitstraling en betekenis heeft gekregen dan in het verleden het geval was.
Om deze dwaling kenbaar te maken, beschreef ik als oud-Klaassieloper, die vanaf 1953 tot 1982 de Maskerade beleefd heeft, in 2006 mijn herinneringen daaraan op mijn website. In de plaatselijke kranten maakte ik ook bekend dat door die veranderingen deze oer oude volkstraditie de verkeerde weg was ingeslagen. Er werd niet op gereageerd door de Maskerade commissie.
Voor de Maskerade 2009 werd op initiatief van de Stichting Kunst en Cultuur en het Historisch Museum Den Briel, de FONS LÖBKER PRIJS in het leven geroepen. Een prijzenswaardig initiatief, waarmee Fons inzet voor het cultuur historisch erfgoed van Den Briel op een waardige manier herinnerd kan blijven.
Dat jaar was er een bijzonderheid waar te nemen. Het stilte verbod werd spontaan gebroken door de Klaassielopers zelf. Met name door de Klokkenluiders.
In 2010 was er een kleine kentering waar te nemen. De commissie had een boerenkapel ingehuurd om een beetje sfeer op de Markt te krijgen.
In 2011 stelde ik in enkele maanden van schrijven en opsporen van foto’s en verhalen, een gedetailleerd boek samen over de Brielse Maskerade, met de titel ‘Lol trappen.’ Daarbij plaatste ik 160 foto's waarop duidelijk de sfeer te proeven is hoe de Maskerade altijd gevierd werd. Alleen maar om te voorkomen dat deze eeuwenoude traditie nog verder van het pad af zou raken.
2011 ging de geschiedenis in als een succesvolle. Ondanks het slechte weer, waren er meer dan 100 deelnemers. 15 groepen en 2 individuelen.
Om ook een bijdrage te leveren aan het stimuleren om mee te doen met de Maskerade, bood ik aan, op mijn kosten het boek ‘Lol trappen’ te schenken aan de winnende deelnemer(s) dat jaar, en dat is ook gebeurd.
De Maskerade van 2012 ging de geschiedenis in als bedroevend. Slechts één groep en één enkeling trotseerde het slechte weer. Dat alleen het weer daar debet aan was, durf ik te betwijfelen. Het is in het verleden ook maar zelden prima weer geweest. Zelfs neeuw en hagel waren nooit vreemd.
Ik vond het mijn plicht mijn mening te geven over de manier waarop het culturele erfgoed de Brielse Maskerade georganiseerd werd.
12 december 2012 schreef ik aan de Maskerade commissie:
'Op mijn website staan zeer uitgebreide pagina's en schreef ik het boekje 'Lol trappen' over de Maskerade. Oude tradities moet je niet willen veranderen. Die moet je in ere houden. Een optocht achter Libertatis aan door de binnenstad zoals vroeger is uiteraard niet meer haalbaar. Maar het laten paraderen van de Klaassielopers door de Voorstraat en Nobelstraat, tussen Varkensstraat, Asylstraat en Markt moet toch wel mogelijk zijn. Desnoods met een dweilorkest. Of het terugbrengen in zijn oude vorm meer deelnemers oplevert is natuurlijk niet te zeggen, maar het is in elk geval een heel ander uitgangspunt om deel te nemen. De Klaassieloper moet lol kunnen maken en met protesteren zal dat moeilijk lukken'.
Uiteindelijk wordt door de commissie in de kranten toegegeven dat de ingeslagen weg tot het Stilzwijgende Protest niet de manier is waarop de Maskerade altijd gevierd werd. Al enkele jaren heb ik de organisatoren er op attent gemaakt dat men de verkeerde weg was ingeslagen maar kreeg daar geen reactie op van hen.
Het verraste mij dat de Briellenaar Bram Poldervaart, die evenals ik jaren in het buitenland woonde, eindelijk de commissie zover kreeg deze oer oude traditie in zijn historische luister te willen herstellen.
Op 13 november 2013 kwamen daartoe een twintigtal Briellenaren bijeen om te bespreken hoe verder te gaan. Bram liet weten dat de Maskerade zou terugkeren in zijn oude oervorm, het stille protest zou verlaten worden. Dat de Maskerade nooit verloren zal gaan, hangt af van de Briellenaren die bereid zijn deel te nemen aan deze Brielse traditie. De indruk was gelijk, dat velen aan de oproep gehoor zouden gaan geven.
Zelf ben ik enkele weken vóór 5 december begonnen op Facebook met het 'opjutten' van Briellenaren en had regelmatig contact met Bram Poldervaart.
Op Maskeradeavond 2013 was het weer op zijn zachts gezegd niet erg best. Radio en tv waarschuwde voor code oranje. Maar wat een toeval: Om 19.00 uur werd het droog, en op de Markt stond niet veel wind. Storm en regen weerhield deelnemers en toeschouwers er niet van massaal naar de Markt te komen. In totaal waren er zo’n 120 deelnemers: zes individuele deelnemers en veertien groepen. Zoveel waren er in jaren niet geweest. De Maskerade leek gered te zijn.
In 2014 werden er pogingen ondernomen om de Brielse Maskerade op de de UNESCO-lijst van immaterieel erfgoed te krijgen zijn. Of dit door de Briellenaren altijd op authentieke wijze gestalte gegeven volksvermaak in aanmerking zou komen om op de UNESCO-lijst geplaatst te worden, zal na de Stilzwijgende Protestoptocht, niet gemakkelijk zijn. De traditie moet namelijk jaren achtereen zonder wijziging hebben plaatsgevonden.
Voor de Maskerade 2014 werden enkele ‘nieuwigheden’ ingevoerd. Er was sprake van het terugbrengen van hoe het in vroegere jaren ging. De deelnemers konden zich melden in de Varkensstraat, waar ze een nummer toebedeeld kregen en gejureerd werden. Daarna werd hen verzocht de route Nobelstraat, Markt en Voorstraat tot aan de Asylstraat te lopen. Het weer zat ook dat jaar niet mee. Toch was er een behoorlijk aantal deelnemers omdat het veelal grote groepen waren. De uitstraling bleef helaas nog steeds, dat we met een protestoptocht te maken hadden.
Het valt te vrezen dat het heel wat moeite zal kosten om dat er uit te krijgen. De draak steken met gemeentelijk besluiten en raadsleden op de hak nemen was wel altijd gebruikelijk, maar protesteren doe je in de raadszaal.
Pas als iedereen goed op de hoogte is van hoe het Brielse volks-kultuur van oorsprong altijd gevierd werd en volledig in zijn oude luister hersteld is, zal die wonderlijke, ‘voorheen vaak massale’ verkleedpartij de Brielse Maskerade op Sinterklaasavond, nooit verloren gaan.
1 december 2015 werd bekend gemaakt dat de Maskerade op de UNESCO-lijst van het Nationaal Immaterieel Erfgoed geplaatst wordt. Een prachtig gegeven, waardoor de Brielse Maskerade een welverdiende serieuze volks-kultuurstatus heeft gekregen. Dit verheugd mij zeer en geeft me ook wel een gevoel van lichte trots, omdat hieruit blijkt dat mijn 'opjutterijen' op Facebook en mijn kritieken toch wel het bedoelde effect hebben gehad en de Maskerade naar te verwachten valt, weer in zijn oude vorm teruggekeerd is en nu dus zelfs op de UNESCO-lijst vermeld staat.Rens
